تکنولوژی چیست؟
تکنولوژی یا فناوری یک اصطلاح عمومی و گسترده است. این اصطلاح هم به ماشین‌ها و مصنوعاتی که توسط انسان‌ها ساخته شده اشاره دارد و هم به روش‌ها و تکنیک‌هایی که برای ساخت این مصنوعات مورد استفاده قرارمی‌گیرد. کلمه فناوری را می‌توان برای اشاره به روشی برای انجام کاری یا ابزاری که برای سازماندهی از آن استفاده می‌شود هم به کار برد. برای مثال دموکراسی یک فناوری اجتماعی است. روشی که از آن برای مدیریت یک کشور استفاده می‌شود.
اصطلاح تکنولوژی یا technology از واژه یونانی technologia گرفته شده است که ترکیبی از “techne” به معنای “صنایع دستی” و logos به معنای “گفتن” است. بنابراین شاید تکنولوژی را بتوان از نظر معنای تحت الفظی به عنوان “بیان صنعت” در نظر گرفت.
به بیان دیگر فناوری محصول انتقال دانش علمی به استفاده علمی است. اشکال مختلف فناوری نتیجه تلاش افراد برای یافتن راه‌های کارآمدتر و سریع‌تر برای انجام کارها و به کارگیری ایده‌های جدید است.
نکته بسیار مهم در خصوص فناوری این است که تکنولوژی همواره در حال توسعه و بهبود یافتن است. هدف کلی یک فناوری تسهیل و خودکارسازی فرآیندها برای بهبود عملکرد افراد و ماشین‌ها است. به طور مثال فناوری اینترنت توانست ارتباطات را به شکل چشمگیری بهبود بخشد. همچنین آن را امری ساده و کارآمد کند.
فناوری بحث بسیار گسترده‌ایست که توضیح چیستی آن به همین جا ختم نمی‌شود. در ادامه این مطلب به طور کامل در خصوص آن سخن خواهیم گفت.
تاریخچه فناوری چیست؟
دانستن تاریخچه فناوری کمک می‌کند توانایی و قابلیت‌های مختلف جوامع را بهتر بشناسیم. چون جامعه‌ای که تنها می‌تواند به کمک فناوری از معادن فلز استخراج کند با جامعه‌ای که به فناوری هسته‌ای مجهز است، فرق دارد. اما نکته مهم این است که در خصوص فناوری، تاریخ آغاز اهمیت چندانی ندارد. آنچه مهم است روند رشد و توسعه همیشگی فناوری است.
عصر حجر
اولین فناوری ساخته شده به دست بشر ابزارهای سنگی بود. انسان‌های نخستین با کندن سنگ از دل کوه‌ها برای دفاع از خودشان یا تهیه غذا اقدام به ساخت سلاح می‌کردند. این در زمانی رخ داد که به آن عصر حجر گفته می‌شود و در آن انسان‌ها به تکنولوژی ساخت تبر، چاقو، نوک پیکان و ابزارهایی از این دست مجهز شدند.
عصر پارینه سنگی
در این دوره از تاریخ تغییرات و توسعه شگرفی در تکنولوژی‌های ساخته دست بشر رخ نداد. اما یکی از ابزارهای جذابی که در این دوران به دست انسان‌ها ساخته شد، پل بود. تکنولوژی ساخت پل توانست انسان‌ها را از محدودیت‌های جغرافیایی عبور دهد و پای آنها را به سرزمین‌های دیگر برساند.
میان سنگی
در این دوره آخرین عصر یخبندان جهانی به پایان رسید و آب و هوای گرم‌تر زمینه را برای توسعه کشاورزی فراهم کرد. به تدریج انسان‌ها شروع به نوآوری‌های تکنولوژیکی کردند. به طور مثال به فکر ایجاد سبد و سفال برای حمل کالا افتادند. اما کشاورزی و تکنولوژی‌های ابتدایی مربوط به آن مهم‌ترین قدم‌هایی بود که انسان‌ها برای توسعه تکنولوژی در دوران خود برداشتند.
نوسنگی
در این دوره کشاورزی برای اولین بار توسط جوامع مختلف پذیرفته شد. این به خودی خود یک نوآوری فناورانه بود. چون انسان‌ها نیاز به اختراع روش‌های کشت جدید و اهلی کردن گیاهان در طی هزاران سال کشت داشتند تا آنها را برای خوردن مغذی کنند. این دورانی بود که در آن چرخ به عنوان یک ابزار بسیار مهم و اولین ماشین ساخته دست بشر اختراع شد.
بعد از اختراع چرخ، روند توسعه فناوری در جهان به شدت سرعت گرفت. سرعتی که تاکنون هم ادامه دارد. انسان‌ها به تدریج توانستند فلز را داغ کرده و آن را به اشکالی که دوست دارند، فرم بدهند. رام کردن فلزات یکی از بهترین فناوری‌هایی بود که انسان‌ها به آن دست یافتند. چون به این واسطه توانستند ابزارها و وسایل بیشتری بسازند.
با نگاهی به جدول زمانی تاریخ فناوری، مشخص می‌شود که فناوری به طور تصاعدی پیشرفت کرده است. آنقدر که اکنون به دست ما رسیده و هر لحظه در حال رشد دادن آن در زمینه‌های مختلف هستیم.
آینده و پیشرفت فناوری
موتور توسعه فناوری بی وقفه در حال حرکت است. حتی حرف زدن در خصوص این که ۱۰ سال آینده وضعیت تکنولوژی در چه سطحی است، درست نیست. چون رشد فناوری با سرعت رویا پردازی انسان‌ها برای دست یابی به توانایی‌های مختلف هماهنگ است. به این معنی که اکنون انسان هرآنچه را که روزی در تصورات می‌دیده، به کمک خلق فناوری‌های جدید تبدیل به واقعیت کرده است. روندی که هنوز هم ادامه دارد. بنابراین برای این که بگوییم آینده فناوری چه شکلی است باید بتوانیم بگوییم که رویاهای انسان تا چه اندازه قابلیت رشد و توسعه دارند.
رویای سفر به ماه که روزی برای انسان خیالاتی بیش نبود، به وقوع پیوست. انسان‌ها از منظومه شمسی خارج شدند. موفق شدند با لقاح مصنوعی موجودات را به دنیا بیاورند. بیماری‌های بسیاری درمان شد و ارتباطات از راه دور و حتی بین قاره‌ای اکنون یک ابزار روزمره است.
اما بسیاری از متخصصان حوزه تحقیقات تکنولوژی معتقدند که دو چیز آینده تکنولوژی را بیش از هر چیز تعیین می‌کند. اینترنت اشیا و هوش مصنوعی.
انواع فناوری
۱- هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یا Artificial intelligence شبیه سازی هوش انسان توسط سیستم‌های کامپیوتری و سایر ماشین هاست. این کار با هدف انجام وظایف سطح بالاتری که برای انسان دشوار یا خسته کننده است، صورت می‌گیرد. هوش مصنوعی چندین قدم از ماشین‌های بدون دانش و مکانیکی جلوتر است. این ماشین‌ها قرار است وظایفی که به هوش انسانی نیاز دارد و معمولاً توسط انسان انجام می‌شود را به جای او انجام دهند.
دستیارهای هوشمندی که اکنون در دستگاه‌های خود از آنها استفاده می‌کنیم مانند siri و دستیار گوگل برخی از محبوب‌ترین نمونه‌های هوش مصنوعی هستند. دانشمندان این حوزه همواره در تلاش برای بهبود فناوری هوش مصنوعی هستند تا آن را تا حد امکان به هوش انسانی نزدیک کنند.
۲- فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات یا information technology که به آن IT می‌گوییم نوعی تکنولوژی است که شامل استفاده از سیستم‌های کامپیوتری، سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و اینترنت است. از IT به منظور ذخیره، ارسال و بازیابی اطلاعات استفاده می‌شود. این فناوری کاربردهای زیادی در بیزینس دارد و در عین حال به ساده سازی فرآیندهای سازمانی کمک می‌کند. به طور مثال استفاده از نرم افزار اتوماسیون اداری یگانه یکی از مصداق‌های بهره گیری از تکنولوژی فناوری اطلاعات است.
۳- فناوری فضایی
همانطور که از اسم آن پیداست این فناوری به دانشمندان حوزه هوا و فضا کمک می‌کند تا اکتشافات فضایی کنند، به رصد زمین و تغییرات آن بپردازند و برای هرکاری که مربوط به فعالیت‌های انسانی در جوی خارج از زمین است از این فناوری استفاده می‌شود. تلسکوپ‌ها، سیستم‌های جی‌پی‌اس، رادیو و تصویربرداری، مدیریت ترافیک فضایی و ماهواره‌های مدار پایین زمین، برخی از برجسته‌ترین فناوری‌های فضایی هستند.
۴- فناوری‌های سرگرمی
هدف فناوری سرگرمی ارائه تجربیات سرگرمی بهتر به کاربران از طریق استفاده از تکنولوژی است. این نوع تکنولوژی به زیر شاخه‌های مختلف صنعت سرگرمی مانند تلویزیون، بازی‌های آنلاین و غیر آنلاین کنسولی، استریم کردن، ساخت انیمیشن و… تقسیم می‌شود.
به جز این مواردی نظیر واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، محیط‌های تعاملی، اتوماسیون، شبیه‌سازی و سمعی و بصری از نمونه‌های فن آوری‌های حوزه سرگرمی هستند.
۵- فناوری پزشکی
فناوری پزشکی به تکنولوژی‌های مرتبط با حوزه سلامت مربوط می‌شود. مواردی نظیر تکنیک‌هایی جراحی رباتیک، دستگاه‌های درمانی مانند انوع اسکنرها، بیومتریک و تصویربرداری تشخیصی جزو فن آوری‌های پزشکی هستند.
۶- فناوری عملیاتی
فناوری عملیاتی یا Operational Technology که به عنوان OT شناخته می‌شوند فن آوری‌هایی هستند که مربوط به استفاده از نرم افزار و سخت افزار برای کنترل تجهیزات صنعتی به منظور انجام اقدامات امنیتی مربوط می‌شوند. این تکنولوژی‌ها امکان نظارت، کنترل و تشخیص تغییرات در فرآیندها، دستگاه‌ها و رویدادهای شبکه‌های صنعتی را فراهم می‌کنند.
سیستم‌های کنترل حریق، مکانیسم‌های کنترل دسترسی فیزیکی و سیستم‌های مدیریت ساختمان نمونه‌هایی از فناوری عملیاتی هستند که در تجهیزات صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۷- فن آوری ارتباطات
نقطه تلاقی و اتصال مفهوم اطلاعات با ارتباطات را می‌توان فناوری ارتباطات دانست. فن آوری ارتباطات با انتقال اطلاعات در قالب پیام بین ماشین‌ها و افراد سروکار دارد. این تکنولوژی به فرآیند تصمیم گیری و حل مشکلات در افراد کمک می‌کند.
در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیری در تکنولوژی یا فناوری ارتباطات بوده‌ایم. برخی از نمونه‌های این فناوری را می‌توان در دستیاران مجازی، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، Wi-Fi و بلوتوث دانست که به شدت کار انسان‌ها را راحت‌تر و سریع‌تر کرده اند.
فن آوری کمکی، فن آوری بیمارستانی، هوش فوق العاده یا Superintelligence، فن آوری بیزینسی، کشاورزی، رباتیک، آموزش، محصولات و خوراکی‌ها، معماری، تکنولوژی ساخت و ساز، بلاک چین، هوا و فضا، زیست محیطی، بیوتکنولوژی، علوم پزشکی، علوم نظامی، علوم ورزشی، کوانتوم، علوم دریایی، خودرو و… نمونه‌های دیگری از انواع تکنولوژی هستند که امروزه در جهان روی آنها کار شده و دانشمندان و مخترعین بسیاری را به تلاش در توسعه آنها وا داشته است.
مزایای فن آوری چیست؟
پاسخ این سوال را نمی‌توان خیلی ساده و در عرض یک یا دو جمله بیان کرد. به این دلیل که باید مزایای استفاده از هر فن آوری خاص را در حوزه مربوط به خودش سنجید. اما شاید به صورت کلی بتوان گفت که استفاده از تکنولوژی یک ویژگی بسیار خاص داشته است و آن راحت‌تر کردن زندگی بشر در ابعاد متفاوت بوده است.
استفاده از فن آوری و توسعه مداوم آن باعث شده که انسان‌ها توانایی برقراری ارتباط با راه دور را داشته باشند. بسیاری از بیماری‌ها را درمان کنند، به ماه سفر کنند، گیاهان مختلف را بشناسند و از آنها تغذیه کنند، داروها و واکسن‌ها را کشف کنند، ماشین‌های هوشمندی بسازند که قادر باشند به جای آنها کار کنند و …
در کل فناوری به ارتباطات بهتر، درمان بیماری‌ها، دستیابی انسان به آرزوهای محال و موارد دیگر کمک می‌کند. فن آوری نه تنها به توسعه حال، بلکه به وضعیت آینده نیز کمک می‌کند؛ بنابراین فناوری بخشی ضروری از زندگی ماست و احتمالاً تا همیشه هم همینطور خواهد بود. زیرا تکنولوژی روز به روز در حال پیشرفت است و انسان هرچقدر به امکانات بیشتری برسد، نیازهای تازه‌تری هم پیدا خواهد کرد.